Müzik, insan hayatının vazgeçilmez bir parçası. Ayrıca hem duygusal hem de bilişsel
açıdan pek çok fayda sağladığı bir gerçek. Özellikle çocuklar için müzik eğitimi; çoklu
zeka, beyin temelli öğrenme ve işbirlikli çalışma becerilerini geliştirmede önemli bir
rol oynuyor.
Bu blog yazısında, müzik eğitiminin çocukların zeka seviyelerine, duygusal
zekâlarına ve sosyal becerilerine olan etkilerini incelemeye çalışacağım. Ayrıca
neden her çocuğun müzikle tanışması gerektiğini ve hangi müzik aletlerinin tercih
edilebileceğini ele alacağım.
Öncelikle müzik eğitiminin, çocukların zihinsel ve duygusal gelişimine etkilerini
irdeleyelim:
1. Duygusal Zekâ: Müzik, duygusal ifadeyi teşvik eder ve çocukların duygusal
zekâlarını geliştirir. Ritim, melodi ve enstrümanlar aracılığıyla duygularını ifade
etme becerisi kazanırlar.
2. Kişisel Gelişim: Müzik, özgüveni artırır ve özsaygıyı destekler. Aynı zamanda
sabır, disiplin ve hedeflere ulaşma yeteneğini geliştirir.
3. Hayal Gücü: Müzik, çocukların yaratıcılığını besler. Şarkı sözleri, melodiler ve
enstrümanlar, hayal gücünü harekete geçirir.
4. Yoğunlaşma ve İşbirlikli Öğrenme: Müzik eğitimi, çocukların dikkatini
yoğunlaştırma yeteneğini artırır. Aynı zamanda grup çalışmaları ve orkestra
deneyimleri, işbirlikli öğrenmeyi teşvik eder.
5. Mozart Etkisi: Ünlü “Mozart Etkisi” çalışması, müzik eğitiminin çocukların IQ
seviyelerini artırdığını göstermiştir.
1. Çoklu Zeka Teorisi ve Müzik Eğitimi
Howard Gardner’ın çoklu zeka teorisi, insan zekasını farklı alanlara ayırır. Müzik
eğitimi, bu alanlardan birkaçını bir araya getirir:
■ Müzikal-Zekâ: Müzikal yetenekleri olan çocuklar, ritim, melodi ve harmoniye
duyarlıdır. Enstrüman çalmak veya şarkı söylemek, bu zeka türünü geliştirir.
■ Dil-Zekâ: Müzik, dil becerilerini destekler. Şarkı sözleri, dilin yapısını anlama
ve ifade etme yeteneğini güçlendirir.
■ İçsel-Zekâ: Müzik, duygusal ifadeyi teşvik eder. Çocuklar, enstrümanlar veya
vokal yoluyla iç dünyalarını ifade ederler.
Çoklu Zeka Teorisi, Amerikalı psikolog Howard Gardner tarafından geliştirilen ve
insan zekasını çeşitli özel boyutlardan oluşan bir yapı olarak tanımlayan bir zeka
modelidir. Bu teori, zekanın sadece tek bir yetenek olmadığını, farklı zeka türlerinin
olduğunu ve insanların bu türlerde birbirine göre daha zeki olabileceğini iddia eder.
Gardner’a göre, zeka temelde yedi başlık altında toplanır. Ancak bazı savunuculara
göre bu sayı sekiz veya dokuza kadar çıkabilir. Daha geniş çalışmalar
incelendiğinde, bu sayı onuncu boyut olarak ahlaki zekayı da içerecek şekilde on
başlıkta toplanabilir. İşte bu zeka türleri:
1. Dil Bilimsel Zeka (Linguistic-Verbal Intelligence): Dil ve iletişim yetenekleri.
2. Uzamsal Zeka (Visual-Spatial Intelligence): Görsel algı ve uzamsal ilişki
yetenekleri.
3. Mantık-Matematiksel Zeka (Logical-Mathematical Intelligence): Mantıksal
düşünme ve matematiksel yetenekler.
4. Bedensel-Kinestetik/Duyu Devinişsel Zeka (Bodily-Kinesthetic
Intelligence): Beden hareketleri ve fiziksel yetenekler.
5. Müzikal Zeka (Musical Intelligence): Müzik anlayışı ve yetenekleri.
6. Sosyal Zeka (Interpersonal Intelligence): İnsanlar arası ilişkiler ve empati
yetenekleri.
7. Özedönük Zeka (Intrapersonal Intelligence): Kendi iç dünyasını anlama ve
öz farkındalık yetenekleri.
8. Doğal Zeka (Naturalistic Intelligence): Doğal çevre ve canlı organizmalarla
ilgili yetenekler (opsiyonel).
9. Varoluşsal Zeka (Existential Intelligence): Varoluşsal ve felsefi düşünme
yetenekleri (opsiyonel).
10.Ahlaki Zeka (Moral Intelligence): Etik ve ahlaki değerlerle ilgili yetenekler
(onuncu boyut).
Bu teori, bireylerin farklı zeka türlerine dayalı olarak öğrenme ve başarı
potansiyellerini daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Her bir zeka türü, farklı alanlarda
parlaklık gösterebilir ve eğitimde bu çeşitliliği göz önünde bulundurmak önemlidir.
2. Beyin Temelli Etkiler
■ Beyin Plastisitesi: Müzik eğitimi, beyin plastisitesini artırır. Enstrüman
çalmak, beynin farklı bölgeleri arasındaki bağlantıları güçlendirir.
■ Bellek ve Dikkat: Müzik, hafıza ve dikkat yeteneklerini geliştirir. Nota okuma,
ritim takibi ve şarkı sözlerini hatırlama, belleği güçlendirir.
■ İşitsel Algı: Müzik, işitsel algıyı keskinleştirir. Farklı enstrümanları tanıma ve
müziği analiz etme, işitsel becerileri artırır.
3. İşbirlikli Öğrenme ve Sosyal Beceriler
■ Grup Çalışmaları: Orkestra veya koro deneyimleri, işbirlikli öğrenmeyi teşvik
eder. Çocuklar, birlikte çalışma, uyum sağlama ve başkalarıyla iletişim kurma
becerilerini geliştirir.
■ Empati ve İletişim: Müzik, duygusal ifadeyi paylaşma ve empati kurma
yeteneklerini artırır. Grup içindeki rol paylaşımı, iletişim becerilerini güçlendirir.
4. Mozart Etkisi ve Zeka Seviyesi
■ Ünlü “Mozart Etkisi” çalışması, müzik eğitiminin çocukların IQ seviyelerini
artırdığını göstermiştir . Ancak bu etki sadece Mozart müziğiyle sınırlı değildir;
genel olarak müzik eğitimi, bilişsel yetenekleri olumlu yönde etkiler.
Mozart Etkisi, özellikle girişimcilerin üzerinde olumlu etkileri vurgulayan bir
kavramdır. Bu terim, Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart’ın müziğinin
bilişsel fonksiyonları geliştirdiğine ve zihinsel performansı artırdığına dair
hipoteze dayanmaktadır.
İşte daha fazla detay:
1. Kökeni ve Araştırmaları: Mozart Etkisi terimi, 1993 yılında Frances
Rauscher, Gordon Shaw ve Katherine Ky tarafından yayımlanan bir araştırma
makalesinde kullanılmıştır. Bu çalışma, Mozart’ın klasik müziğinin geçici bir
etkisiyle, özellikle uzamsal yetenekler üzerinde olumlu bir etkiye sahip
olduğunu iddia etmiştir. Araştırmanın sonuçları, Mozart’ın müziğinin bir
süreliğine hafızayı, odaklanmayı ve problem çözme becerilerini
güçlendirebileceğini göstermiştir.
2. Uygulanması ve Sonuçları: Girişimciler, Mozart Etkisinden faydalanarak
çalışanlarının performansını artırabilir ve yaratıcılığı teşvik edebilir. Bunun için
aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirler:
■ Çalışma ortamında Mozart’ın müziğini çalmak veya çalışanlara
kulaklıkla dinlemeleri için seçenek sunmak.
■ Toplantılar öncesinde veya yoğun iş süreçlerinde Mozart’ın
eserlerinin çalınmasıyla motivasyonu artırmak.
■ Yaratıcı düşünce gerektiren projelerde Mozart’ın müziğinden ilham
almak ve dinleyerek beyin aktivitesini teşvik etmek
3. Diğer İlgili Kavramlar ve İlişkileri: Mozart Etkisi, müziğin girişimcilik
üzerindeki gücünü vurgularken, benzer şekilde Bach Etkisi veya Beethoven
Etkisi gibi diğer bestecilerin müzikleri de incelenebilir.
Bu etki, uzamsal yetenekleri ve konsantrasyonu güçlendirmesi sayesinde karmaşık
problemlerin çözümünde daha etkili bir rol oynayabilir. Ayrıca bu etki, stresi azaltabilir
ve zihinsel yorgunluğu hafifletebilir, dolayısıyla girişimcilerin çalışanlarının sağlığına
da katkıda bulunabilir.
Müzik, çocukların birey olarak gelişimini destekleyen güçlü bir araçtır. Onlara müziği
sevdirmek ve eğitimlerine dahil etmek, zeka ve duygusal gelişimlerine katkı sağlar.
Çocuklar için uygun müzik aletleri hangileri?
Çocuklar için en iyi müzik aletleri, onların yaşına ve ilgi alanlarına göre değişebilir.
İşte çocuklar için uygun olan bazı müzik aletleri:
Bağlama: Bağlama eğitimi, çocukların yaratıcılığını besler, disiplin kazandırır ve
kültürel farkındalık anlamında müziğe olan sevgiyi artırır. Bu nedenle, çocukların
müzikal yeteneklerini keşfetmeleri ve geliştirmeleri için önemli bir müziksel
deneyimdir.
Piyano/Keyboard: Piyano, temel müzik eğitimi için harika bir seçenektir. Tuşlara
basarak notaları çalmayı öğrenmek, çocukların müzikal yeteneklerini geliştirir.
Gitar: Gitar, popüler bir enstrümandır ve birçok çocuk favori müzisyenlerini taklit
etmek ister. Gitar çalmak, tanıdık şarkıları öğrenmeyi kolaylaştırır.
Ukulele: Ukulele, küçük boyutu ve yumuşak telleri ile çocuklar için idealdir. Basit
akorları öğrenmek ve eğlenceli melodiler çalmak için uygundur.
Bateri: Bateri, ritim duygusunu geliştirmek için harika bir seçenektir. Basit bir çocuk
bateri seti, enerjilerini atmak ve müziği hissetmek için mükemmeldir.
Flüt veya Klarnet: Bu nefesli enstrümanlar, çocuklara nefes kontrolü ve notaları
çalmayı öğretir. Flüt, hafif ve taşınabilir bir seçenektir.
Saksafon: Saksafon, daha büyük çocuklar için uygundur. Farklı tınıları ve melodileri
keşfetmek için idealdir.
Cajon ve Diğer El Davulları: Cajon, el davulu olarak bilinir ve ritim yeteneklerini
geliştirmek için kullanılır. Diğer el davulları da benzer şekilde eğlenceli ve etkileyici
olabilir.
Görüldüğü üzere sanatın her dalı olduğu gibi müzik eğitimi de bireyi bir adım ileri
taşır. Çocuk ilgi ve yeteneği keşfedildikten sonra aile ve bir eğitim rehberi
önderliğinde sanata yönlendirilmeli, sanatın birleştirici yönüyle tanıştırılmalıdır.
Murat Hasgün
Nar Sanat Bağlama Eğitmeni
KAYNAKÇA
● Nagy, C. (2023, April 22). The 17 Best Musical Instruments For Toddlers.
Scary Mommy. Retrieved April 1, 2024, from
https://www.scarymommy.com/parenting/best-musical-instruments-for-toddler
s
● (n.d.). Wikipedia. Retrieved April 1, 2024, from
https://www.girisimhaber.net/mozart-etkisi-nedir-girisiminizde-mozart-etkisi-na
sil-kullanilir.html
● MÜZİK EĞİTİMİNİN ÇOCUK ZEKÂSINA OLAN ETKİLERİ THE EFFECTS OF
MUSIC EDUCATION ON CHILD INTELLIGENCE. (2013, September 1).
DergiPark. Retrieved April 1, 2024, from
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/210008