Tarihi algıyı yeniden yaratan sembol : Shigir İdolü

Shigir İdolü, 24 Ocak 1894’te, Yekaterinburg’un Orta Ural Dağları yakınlarındaki Turba Bataklığı’nda, altın arayan madenciler tarafından bulunmuş ahşap bir heykel.

Sverdlovsk Bölgesi’nde, 19. yüzyılın sonlarına doğru ele geçirilen bu oymalı ahşap nesne, dünyanın her yerinden gelen anıtsal antropomorfik heykellerin en eski ve en bilinen örneklerinden biri. Üzerindeki ifadeler ve oymalar ise tarihe ışık tutan cinsten.

Geçtiğimiz aylarada bu heykelle ilgili bir başka teori daha ortaya çıktı.
Rus ve Alman arkeologlar tarafından yapılan bir araştırma sonucunda, dünyadaki ilk şeytan heykeli olduğu bilinen Shigir İdolü’nün yaşı belirlendi.

İlk araştırmalarda, yerel arkeologlar tarafından radyokarbon analizleri ile incelenen heykelin yaşı 8 veya 9 bin olarak hesaplanmıştı, fakat yıllar sonra Rus ve Alman arkeologlar tarafından yeni ve farklı bir iddia gündeme taşındı.

Almanya’daki Göttingen Üniversitesi’nden arkeoloji uzmanı Thomas Terberger: “Bu heykelin saygıdeğer yaşı 11 bin 600 yılı buluyor ve diğer buluşlarımız, bize avcı-toplayıcıların karmaşık ritüeller yaptıklarını ve sanatlarında soyut fikirleri ifade edebildiklerini söyletiyor. Görünüşe göre din ve kültür, daha önce düşünüldüğü gibi çiftçilikle birlikte değil, çok daha önce ortaya çıktı.” diye konuştu.

Terberger ile Rus arkeologlar Svetlana Savçenko ve Mihail Jilin’in de yer aldığı ekip zaten 3 yıl önce heykelle ilgili geniş bir araştırma çalışması başlatmıştı.

Ağaçtan kesilerek yapılmış ve üzerinde şeytani kol ve yüz görüntülerinin yer aldığı beş metreyi geçen tek parçalık bir heykel olan Shigir İdolü’nün, önce ormanı ‘tabu’laştıran bir sembol olabileceği düşünülmüş. Sonraları, bu heykelin dini ritüel ya da ata ruhlarına hürmet için yapılmış olabileceği ileri sürülmüştü.

Araştırmacılar, Shigir İdolü’nün kötü ruhların ve onları yöneten orman şeytanının bir tasviri olduğunu düşünüyorlar.
Bu düşünceler ışığında varılan ve dinlerin tarihini yeniden araştırmamızı sağlayan bu sonuçlar bir hayli ilginç.

Günümüz tarihini de fazlasıyla etkileyeceğini ve uzak tarihe yön vereceğini düşündüğüm yukarıdaki bilgiler ışığında elde edilen çok önemli bir bilgi daha var. O da Shigir İdolü’nün Göbeklitepe’de ortaya çıkarılan figürler ile büyük benzerlikler göstermesi.